Inhoud

Een schouwburg is vaak synoniem voor theater; een gebouw dat door middel van allerlei technische en logistieke voorzieningen geschikt is voor het vertonen van voorstellingen, optredens en performances en daarnaast publiek kan ontvangen dat naar die voorstellingen kan kijken.

Een schouwburg is meestal een lijsttheater. Een lijsttheater is een bepaald type theatergebouw. Een lijsttheater bestaat in principe uit een zaal voor het publiek en een toneelhuis. Het publiek in de zaal kijkt door een soort lijst (de toneelopening naar de voorstelling. Veel van de grote (professionele) theaters zijn lijsttheaters.

Theaters kunnen ook een vlakke vloer hebben. Dit worden vlakkevloertheaters, afgekort vvt, genoemd. Een vlakkevloertheater is een theater waarbij het publiek op de eerste rij op hetzelfde niveau zit als het toneel. Daardoor is het publiek meer betrokken in de voorstelling; de toneelrand zorgt niet meer voor een afscheiding met het publiek.

Sommige schouwburgen hebben zalen met dubbelfuncties. Hier kunnen, met behulp van technische toepassingen, de eerste paar rijen tot op toneelniveau worden gebracht en de lijst uit het beeld verwijderd.

De oudste schouwburg van Nederland

Jacob van Campen is de architect van de eerste Nederlandse schouwburg in 1637 aan de Keizersgracht in Amsterdam. De oudste nog in gebruik zijnde schouwburg in Nederland is de Leidse Schouwburg.

Voordeel en nadeel van een lijsttheater

Voordeel
Door de indeling van een concertgebouw in de vorm van een lijsttheater kun je er voor zorgen dat alles wat niet gezien mag worden (lampen, souffleur, regisseur, technici, spelers, decorstukken voor andere delen van de voorstelling etc.) niet in het zicht van het publiek staan.

Nadeel
De voorstelling is slechts aan één kant te zien. Dat is de reden dat tegenwoordig veel theatervoorstellingen buiten of in theaters met een flexibeler indelingsmogelijkheid worden gespeeld.

Concertzaal

Een concertzaal is een ruimte voor de uitvoering van met name klassieke muziek al worden tegenwoordig concertzalen ook gebruikt voor optredens van andere muziekgenres. In vele concertgebouwen is er zowel een grote zaal voor uitvoeringen door symfonieorkesten als een kleine zaal voor kamermuziek.

Een schouwburgzaal en een concertzaal zijn niet hetzelfde al zijn er wel schouwburgen waar ook concerten worden gegeven. Het meest belangrijke van een concertzaal is de akoestiek. Als de akoestiek niet goed is komt de muziek uiteraard niet tot recht.

Pas aan het eind van de negentiende eeuw is de wetenschap van de akoestiek ontstaan. De akoestiek is niet alleen belangrijk voor het publiek maar zeker ook voor de componist en de muzikanten die de muziek moeten spelen.

Anders dan de klassieke concertzalen zijn de moderne concertzalen vaak multifunctionele centra. De concertzaal wordt dan tevens gebruikt als expositieruimte, voetbalstadion, basketbalstadion of congresruimte. De moderne poppodia zijn dan ook vele malen groter dan die van de klassieke concertzalen en kunnen vele malen meer publiek ontvangen.